പരിസ്ഥിതി പ്രശ്നങ്ങളെ കുറിച്ചുള്ള അവബോധം വരുത്താനും കർമ്മ പരിപാടികൾ ആസൂത്രണം ചെയ്യാനുമാണ് പരിസ്ഥിതി ദിനം ആചരിക്കുന്നത്. ഐക്യരാഷ്ട്രസഭ ജനറൽ അസംബ്ലിയാണ് 1972 മുതൽ ഈ ദിനാചരണം ആരംഭിച്ചത്. കഴിഞ്ഞ കുറേവർഷത്തിനിടയിൽ, പരിസ്ഥിതിയെ പറ്റി കൂടുതൽ അവബോധം ജനങ്ങൾക്കിടയിൽ ഉള്ളതായി കാണാം. അതിനുള്ള ഒരു പ്രധാന കാരണം പരിസ്ഥിതി ദിനാചാരണത്തിലൂടെ സ്കൂൾ കുട്ടികൾക്കിടയിലും, അതുവഴി മാതാപിതാക്കന്മാരുടെ ഇടയിലും, ശക്തമായ സന്ദേശം എത്തിക്കാൻ കഴിഞ്ഞു എന്നതാണ്. ഇന്ന് കൂടുതൽ സംഘടനകളും, പ്രവർത്തകരും ഈ മേഖലയിൽ നടത്തുന്ന പ്രവർത്തനങ്ങൾ അഭിനന്ദനീയമാണ്. എന്നാൽ വ്യക്തി തലത്തിൽ എത്രമാത്രം ഇറങ്ങി ചെല്ലാനും ജാഗരൂകരാക്കാനും എത്രമാത്രം കഴിഞ്ഞിട്ടുണ്ട് എന്നു ചിന്തിക്കുക!.
ഓരോ വർഷവും വ്യത്യസ്തമായ വിഷയങ്ങൾ എടുത്തുകൊണ്ടു ഐക്യരാഷ്ട്രസഭ ഈ ദിനം പരിസ്ഥിതി പ്രവർത്തനങ്ങൾക്കായി സമർപ്പിക്കുന്നു. അന്താരാഷ്ട്രതലത്തിൽ പ്രകൃതിയിൽ നേരിട്ടുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന വെല്ലുവിളികളാണ് ഓരോ വർഷവും വിഷയമാക്കുന്നത്.
വിവിധ വർഷങ്ങളിലെ പരിസ്ഥിതിദിന സന്ദേശങ്ങൾ:
2016 :GO WILD FOR LIFE
2015 ;Seven Billion Dreams. One Planet. Consume with Care
2014 : Small Island Developing States (SIDS)
2013 ചിന്തിക്കുക,ഭക്ഷിക്കുക,പാഴാക്കാതിരിക്കുക (Think,Eat,Save)
2012 ഹരിത മിതവ്യയത്വം: താങ്കൾ അതിൽ ഉൾപ്പെടുന്നുണ്ടോ? (Green Economy: Does it include you?)
2011 വനങ്ങൾ, പ്രകൃതി നമ്മുടെ സമ്പത്ത്
2010 അനേകം ജീവജാതികൾ, ഒരു ഗ്രഹം, ഒരു ഭാവി
2009 നിങ്ങളുടെ ഗ്രഹത്തിന് നിങ്ങളെ വേണം, കാലാവസ്ഥാമാറ്റത്തിനെതിരെ ഒന്നിക്കാൻ
2008 ശീലത്തെ തൊഴിച്ച് മാറ്റുക, കാർബൺ രഹിത സമൂഹത്തിന്
2007 മഞ്ഞുരുകുന്നത് ഒരു പൊള്ളുന്ന വിഷയം
2006 കരഭൂമിയെ മരുഭൂമിയാക്കരുതേ (Don't Desert Dry Lands)
2005 നഗരങ്ങളെ ജീവിതയോഗ്യമാക്കുക, ഭൂമിക്കിവേണ്ടി ഒരു ആസൂത്രണ പദ്ധതി (Green Cities, For the Planet)
2004 ആവശ്യമുണ്ട് മഹാസമുദ്രങ്ങളെ, ജീവനോടെ കാണുമോ ആവോ (Wanted Seas, and Oceavs Dead or Alive)
2003 വെള്ളം, അതിനുവേണ്ടി 2000കോടി ജനങ്ങൾ കേഴുന്നു (Water, two billion people are crying for it)
2002 ഭൂമിക്കൊരവസരം നൽകുക (Give Earth a Chance)
2001 ജീവിതത്തിനായ് ലോകത്തെത്തമ്മിൽ ബന്ധിപ്പിക്കുക (Connect with the World Wide Web of Life)
2000 : പരിസ്ഥിതി സഹസ്രാബ്ദം, ഇതാണ് പ്രവർത്തിക്കേണ്ട സമയം
പരിസ്ഥിതി പ്രവർത്തനങ്ങളുടെ പ്രാധാന്യം:
മാനവരാശി തുടക്കംതൊട്ടെ പ്രകൃതിയെ ആശ്രയിച്ചാണ് ജീവിച്ചിരുന്നത്. പുരോഗതിയിലേക്കുള്ള പ്രയാണത്തിനിടയില്‍ മനുഷ്യനില്‍ വിവേകവും നന്മയും ഇല്ലാതാകുന്നതാണ് ഇപ്പോള്‍ കണ്ടുകൊണ്ടിരിക്കുന്നത്. ഇതിനു പ്രധാന കാരണം ശാസ്ത്ര സാങ്കേതിക വിദ്യയുടെ വളര്‍ച്ചയാണ്. പ്രകൃതിക്ക് കീഴടങ്ങി ജീവിച്ചിരുന്ന മനുഷ്യന് പ്രകൃതിയെ കീഴടക്കാന്‍ തുടങ്ങിയിരിക്കുന്നു. സ്ഥാനത്തും അസ്ഥാനത്തും പ്രകൃതിയെ കാലഭേദമില്ലാതെ ചൂഷണംചെയ്തത് വിഭവങ്ങളുടെ ലഭ്യത പ്രതിസന്ധിയിലാക്കി. അമിതമായാൽ അമൃതും വിഷമെന്നപോലെ അമിത ചൂഷണത്തിനെതിരെ പ്രകൃതി തിരിച്ചടിക്കാന്‍ തുടങ്ങിയിരിക്കയാണ്.സൂനാമി, ഭൂകമ്പങ്ങള്‍, പ്രകൃതി ക്ഷോഭങ്ങള്‍, മറ്റു ദുരന്തങ്ങള്‍ എന്നിവ ഇതിന്‍െറ തെളിവാണ്. എൻഡോസൾഫാൻ പോലുള്ള കീട നാശിനികൾ വരുത്തി വയ്ക്കുന്ന ദുരന്തങ്ങൾ നമ്മുടെ കണ്മുൻപിൽ തന്നെയുണ്ടല്ലോ.
പരിസ്ഥിതിക്ക് നാശം വരുത്തിയാവരുത് നമ്മുടെ വികസനം. ഭൗതിക സൗകര്യങ്ങള്‍ വര്‍ധിപ്പിക്കുന്നതിന് വികസന പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ ഊര്‍ജിതമായി നടക്കുകയാണ്. അനിയന്ത്രിതമായ വികസനം ഭൂമിയില്‍ സാധ്യമല്ളെന്ന യാഥാര്‍ഥ്യം നാം തിരിച്ചറിഞ്ഞുകൊണ്ടിരിക്കുകയാണിപ്പോള്‍.പരിസ്ഥിതി സംരക്ഷണത്തിനായി എല്ലാവരും ഒത്തൊരുമിക്കണമെന്ന അവബോധമുണ്ടാക്കുകയും ബോധവത്കരണപരിപാടികള്‍ വിദ്യാലയങ്ങളില്‍ പ്രൈമറി തലംതൊട്ട് പാഠ്യ പദ്ധതിയില്‍ വിശദമായി ഉള്‍പ്പെടുത്തുകയും ചെയ്യേണ്ട സമയം അതിക്രമിച്ചിരിക്കുന്നു.
ഇന്ത്യയിലെ പ്രസിദ്ധമായ പരിസ്ഥിതി സംഘടനകൾ
1) Bombay Natural History Society (BNHS)
ഇന്ത്യൻ ഉപഭൂഘണ്ഡത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ നോൺ ഗവണ്മെന്റൽ സംഘടനയാണിത്. 1883 മുതൽ പ്രകൃതി, പരിസ്ഥിതി, സുസ്ഥീരപരിസ്ഥിതി തുടങ്ങിയവയിൽ പ്രവർത്തനങ്ങൾ ചെയ്തുവരുന്നു.
2) Centre for Science & Environment (CSE)
പ്രകൃതിവിഭവങ്ങളുടെ ശാസ്ത്രീയമായ ഉപഭോഗം, പരിപാലനം എന്നിവയിലൂന്നി പ്രവർത്തിക്കുന്ന നോൺ ഗവണ്മെന്റൽ സംഘടന. ഡൽഹിയാണ് ആസ്ഥാനം.പ്രകൃതിക്ക് നേരിടുന്ന വിനാശങ്ങൾ, പ്രാകൃതിക ക്ഷാമം, ഭൂനശീകരണം, പരിസരവിഷവത്ക്കരണം എന്നിങ്ങനെയുള്ള മേഖലകളിൽ ഇടപെടുന്നു.
3) Greenpeace India
ആഗോളപ്രശസ്തമായ ഗ്രീൻപീസ് മൂവ്മെന്റിന്റെ ഇന്ത്യം ഘടകമാണിത്. സുസ്ഥിര കൃഷി, പ്രകൃതിനാശം,ലോകസമാധാനം, മലിനീകരണം തുടങ്ങിയ മേഖലകളിൽ സാമ്പത്തികേഛയില്ലതെ ഇടപെടുന്ന സംഘടന.
4) Wildlife Trust of India (WTI)
വന്യജീവി ജീവി സംരക്ഷണം പൊതുവേയും വംശനാശം സംഭവിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന ജീവികളെ സവിശേഷമായും സംരക്ഷിക്കുന്നതിന്നും അവയെ കുറിച്ചുള്ള പഠനങ്ങൾ, പ്രോജക്ടുകൾ എന്നിവയിൽ ഊന്നിയും ഉള്ള സാമ്പത്തികമായ ലാഭമോഹങ്ങളില്ലാതെ പ്രവർത്തിക്കുന്ന സംഘടന.
5) Wildlife Conservation Society
വന്യജിവികളെ കുറിച്ച് പൊതുവേയും വംശനാശം സംഭവിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന ജീവിവർഗ്ഗങ്ങളെ സവിശേഷമായും സംരക്ഷിക്കുന്നതിലും പഠിക്കുന്നതിലും ശ്രദ്ധിക്കുന്ന സംഘടന.ആസ്ഥാനം ബംഗളൂരു.ഇവർ വന്യജീവിശാസ്ത്രം, വന്യജീവിസംരക്ഷണം എന്നിവയിൽ ബിരുദാനന്തരബിരുദ കോഴ്സുകൾ നൽകുന്നു.
6) Bombay Environment Action Group (BEAG)
1795 ഇൽ പ്രവർത്തനം തുടങ്ങിയ പരിസ്ഥിതി രംഗത്തുള്ള ngo സംഘടന.പ്രകൃതി, പരിസ്ഥിതി വിജ്ഞാനീയം, പ്രകൃതിവിഭവ സംരക്ഷണം, കാട്, വന്യജീവി, എന്നിവയുടെ സംരക്ഷണം, മനുഷ്യനിർമ്മിത സംസ്കൃതികൾ,വായു, വെള്ളം,മലിനീകരണം തുടങ്ങിയ പ്രശ്നങ്ങളിൽ ഇടപെടുന്നു.മുംബൈ ആസ്ഥാനം.
7) Madras Crocodile Bank Trust
തമിഴ്നാട്ടിൽ മഹാബലിപുരം കേന്ദ്രമാക്കി പ്രവർത്തിക്കുന്ന സമിതി. ജലജീവികളെകുറിച്ചുള്ള പഠനവും സംരക്ഷണപ്രവർത്തനങ്ങളും ഏറ്റെടുക്കുന്നു. മുതലകളെ സംരക്ഷിക്കുന്നതിലും അവയെ കുറിച്ചു പഠിക്കുന്നതിലും പ്രാധാന്യം നൽകുന്നു.
8) Ashoka Trust for Research in Ecology & the Environment (ATREE)
ഇന്ത്യയിൽ മിക്ക സംസ്ഥാനങ്ങളിലും പ്രവർത്തന ശൃംഖലകളുള്ള ഒരു സമിതി. പശ്ചിമഘട്ടം, പൂർവഘട്ടം മലകളുടെ പാരിസ്ഥിതികപ്രശ്നങ്ങളിൽ ഇടപെടുന്നു.പ്രകൃതിവിഭവങ്ങൾ, ജൈവശൃംഖല, പരിസ്ഥിതി, തുടങ്ങിയ വിഷയങ്ങളിൽ ഗവേഷണവും ബ് ഓധവത്ക്കരണവും ചെയ്യുന്നു.
9) Centre for Environmental Research & Education (CERE)
മഴക്കൊയ്ത്ത്, മലിനജല പുനരുപയോഗം, പാരിസ്ഥിതിക ബോധവത്ക്കരണം എന്നിവയിൽ ഊന്നിക്കൊണ്ടുള്ള പ്രവർത്തനം നടത്തുന്ന സംഘടന. ആസ്ഥാനം മുംബൈ.
10) CMS Vatavaran
പ്രകൃതി, വന്യജീവി എന്നിവ സംബന്ധിച്ചുള്ള സിനിമകൾ, ബോധവത്ക്കരണ സാമഗ്രികൾ എന്നിവയിലൂന്നിയുള്ള ഒരു സംഘടന. ഡൽഹി ആസ്ഥാനം.
11) India Habitat Centre (IHC)
മനുഷ്യാവാസവ്യവസ്ഥ, പ്രകൃതി, പ്രകൃതിസംരക്ഷണം എന്നീ രംഗങ്ങളിൽ പ്രവർത്തിക്കുന്ന വ്യ്കതികൾ, സംഘടനകൾ എന്നിവയെ തമ്മിൽ ബന്ധപ്പെടുത്തുന്നതിന്നും ആശയങ്ങൾ കൈമാറുന്നതിന്നും മുൻ‌കയ്യെടുക്കുന്ന സമിതി. മനുഷ്യാവാസത്തെ സംബന്ധിച്ച് സർക്കാരിന്ന് വേണ്ട ഉപദേശങ്ങൾ നൽകിവരുന്നു. ദൽഹി ആസ്ഥാനം.
12) Wildlife Protection Society of India (WPSI)
വന്യജീവി സംരക്ഷണം, വന്യജീവി വിൽ‌പ്പന തടയൽ എന്നിവയിലൂന്നി പ്രവർത്തിക്കുന്ന സംഘടന.ആസ്ഥാനം ഡൽഹി.
മനുഷ്യന് എന്തും നശിപ്പിക്കാൻ ഏതാനും മണിക്കൂറുകൾ മതി. ഒരു വർഷം 13 മില്ല്യൺ ഹെക്ടർ കാട് നാം നശിപ്പിക്കുന്നു എന്ന കണക്ക് ഇതു സൂചിപ്പിക്കുന്നു. എന്നാൽ ഒരു ഹെക്ടർ സ്വാഭാവിക വനം ഉണ്ടാക്കിയെടുക്കാൻ പ്രകൃതിക്ക് അനേകവർഷം വേണ്ടിവരുന്നു.ഒരിക്കലും മനുഷ്യന്ന് കാട് നിർമ്മിക്കാനാവില്ല. കാടിനെ ആശ്രയിക്കാനേ ആവൂ. അതുകൊണ്ടുതന്നെ ഈ ഹരിതപ്രകൃതി നാം എന്തു വിലകൊടുത്തും സംരക്ഷിക്കേണ്ടിയിരിക്കുന്നു. പ്രകൃതി നമുക്ക് ജീവിക്കാനുള്ള ഇടം മാത്രം. അതിനൊരു പരുക്കും വരാതെ അടുത്ത തലമുറക്ക് കൈമാറാനുള്ളതാണ് എന്ന ചിന്ത ജനങ്ങളിൽ എത്തിക്കണം. അതു നമ്മുടെ കടമയാനെന്നുള്ളതു ജീവിതത്തിൽ പ്രാവർത്തികമാക്കുക എന്നതാണ് യഥാർഥ പരിസ്ഥിതി ദിന സന്ദേശം.
